- Ma hin kes pêbaweriya nexweşiyê zêde ne?
- Sibe ji bo vegirtina vîrusê dema herî xeternak e
- Çima hin nexweşî di zivistanê de pirtir çêdibin?
- Derziya grîpa sibê bi bandortir e
- Enfeksiyona grîpa sibehê çiqas xeternak e??
Zanyarên Brîtanî destnîşan kirin ku di hin demên rojê de mirov bêtir bi enfeksiyonên vîrusê dibin. Lêkolînek dît ku jet dereng xuya dike ku bandorê li hestiyariya vîrusan dike. Encamên nû yên zanistî diyar dikin ku çima hin kes pir caran serma dibin, lê yên din kêm caran serma dibin.
Ma hin kes pêbaweriya nexweşiyê zêde ne?
Her çend her kes dikare bi bêhejmar pathogenan vegirtî bibe, hin pir caran û bi giranî nexweş dibin, lê yên din hema hema qet nexweş nabin. Hin kes ji ber pergala berevaniyê ya qels, stresek giran, an parêzek netendurist bêtir bi enfeksiyonan dibin.
Giraniya nexweşiyek infeksiyonê di navbera kesan de pir cûda dibe. Wekî ku lêkolînerên Brîtanî dîtin, dema enfeksiyonê faktorek xeternak e ku qursa nexweşiya vîrus diyar dike.
Tîm dît ku wextê rojê giraniya nîşanan û pêşbîniya nexweşiyê pêşbîn dike. Vîrûsên herpesê di mişkan de heke di serê rojê de enfeksiyon çêbibe pir zûtir zêde dibin.
Wekî ku zanyarên ji Zanîngeha Cambridge dinivîsin, vedîtina zanistî dibe ku hinekî rave bike ka çima dema rojê bandorê li bandora vakslêdanê dike. Di heman demê de diyar dike ka çima karkerên guhêrbar bi nexweşiyê dibin an çima nexweşiyên enfeksiyonê di zivistanê de pir caran çêdibin.
Nivîskarên lêkolînê destnîşan kirin, "Enfeksiyona di wextê xelet a rojê de dikare bibe sedema enfeksiyonek akût pir girantir."
Encamên xebatên zanistî di xebatên Akademiya Zanistî ya Neteweyî ya DYA (PNAS) de hatin weşandin.
Sibe ji bo vegirtina vîrusê dema herî xeternak e
Li gorî daneyên zanistî yên nûjen, vîrus, berevajî bakterî û parazîtan, rasterast bi şaneyên mirovan ve girêdayî ne. Ger şaneyên di nava rojê de hin guhertinan pêk bînin, şiyana pathogenan ku derbasî wan bibin diguhere.
Lêkolînerên Brîtanî mişk bi vîrusên grîpê û herpesê vegirtin. Derket holê ku sewalên ku serê sibê bi vîrusan re ketine têkiliyê, di xwîna wan de deh qat zêdetir pîtajen heye. Ger mişk êvarê bikevin, tu nîşan tunebûn.
Di lêkolînek hevrêzê ya vê dawiyê de, lêkolîneran hewl da ku fêr bibin ka 1 kes dikare êvarê kargehek tevahî vegire. Hewldana vîrusê ya ku pargîdaniyê bigire piştî ku hemî karker êvarê vegeriyan malên xwe têk çû. Wextê rojê rolek mezin di pêşîlêgirtina belavbûna grîpê de lîst.
Çima hin nexweşî di zivistanê de pirtir çêdibin?
Nêzîkî 10% genan di tevahiya rojê de li gorî "saeta hundurîn" çalakiya xwe diguhezînin. Li gorî BVKJ, zanyar bal kişandin ser gena ku vê demjimêra hundurîn diyar dike - Bmal1.
Gena jorîn di nava rojê de di mişk û mirovan de herî çalak e. Di sibehê de, dema ku organîzmayên zindî bi taybetî ji enfeksiyonê re têkildar in, çalakî herî kêm e. Di mehên zivistanê de jî, gen kêm çalak e, ev jî diyar dike ku çima mirov di vê wextê salê de bêtir bi enfeksiyonan dibin.
Sala borî, di kovara Nature Communications de, zanyarên Zanîngeha Cambridge ragihand ku pergala berevaniyê bi salan diguhere. Pispor dibêjin ku vedîtinên wan ravekek mimkun dide ku çima hin nexweşî di zivistanê de îhtîmal an xirabtir in.
Derziya grîpa sibê bi bandortir e
Li gorî nivîskarên lêkolînê, encamên xebata zanistî diyar dike ka çima karkerên nobetê ji nexweşiyên kronîk û enfeksiyonên vîrus re meyiz in. Wekî din, bandora vakslêdanan dikare bi dema rojê ve girêdayî be.
Zanyarên ji zanîngeha Birmingham, UK, ragihandin ku girtina derzîlêdana gripê di nav mehekê de hilberîna antîpotê zêde kir.
Lêkolînên din ji bo destnîşankirina vakslêdanên potansiyel ên bibandor ên ku dikarin serê sibê bêne kirin armanc e.
Enfeksiyona grîpa sibehê çiqas xeternak e?
Nexweşên ji 64 salî mezintir ku serê sibê bi grîpê ketine, bi nexweşiya dil û pişikê, şekir û pergala parastinê ya qels dibe. Lêkolîn li gorî kesên ku piştî nîvro an êvarê vegirtî bûne sê caran xetereya tevliheviyan dît.
Pneumonia tevliheviya herî giran a grîpê ye û dibe sedema têkçûna nefesê. Ger dermankirin di wextê xwe de neyê destpêkirin xetereya mirinê pir zêde ye.